Uitroeptekens: doen of niet doen?

‘Pas op met uitroeptekens, daar wordt je tekst zo schreeuwerig van!’, geef ik bij menig redigeerklus mee als feedback. Toch kan ik het niet laten hier zelf een uitroepteken achter te plaatsen. Het heeft iets stelligs, ik noem het niet zomaar, ik benadruk het.

In een e-mail of appje hoef je het uitroepteken niet te schuwen, daar zijn de meeste Redactieprofs het over eens. In een verzoek ‘Graag jouw reactie/akkoord!’, een compliment ‘Ziet er goed uit zo!’ of een bedankje ‘We zijn blij met u als klant!’ geeft het uitroepteken lucht aan je bericht.

In andere gevallen verschillen de meningen. Ik vroeg mijn collega-profs naar hun standpunt. Hoe staan zij erin?

Schreeuw niet zo
Cindy is bij zakelijke teksten geen fan van het uitroepteken. “Hoe minder, hoe beter. En zeker niet meerdere keren per alinea, daar wordt de tekst inderdaad nogal schreeuwerig van.” Jeroen voegt journalistieke teksten toe aan het rijtje. Zo min mogelijk. “Er kan er eens eentje voorkomen in een artikel als iemand echt de geest heeft gekregen. Maar als er meer uitroeptekens in een artikel staan, wordt het al snel hysterisch.”

Net als ik, voelt Helene meer voor het uitroepteken. Ze gebruikt het graag om de lezer te overtuigen en te laten zien hoe enthousiast haar interviewkandidaat is. “Het is vaak een mooi grafisch gebaar om een stuk mee af te sluiten, een nog duidelijkere punt achter mijn verhaal te zetten.”

“Zo mag het wel!”
Bij quotes hoef je minder spaarzaam te zijn, aldus Cindy. “Als ik iemand heb geïnterviewd die echt mega enthousiast is, laat ik dat in uitspraken weleens terugkomen in de vorm van een uitroepteken.” Bijvoorbeeld: ‘Ik heb het enorm naar mijn zin in dit team. Ze zijn voorlopig nog niet van mij af!’ Een alternatief is: ‘Ik heb het enorm naar mijn zin in dit team.’ Lachend: ‘Ze zijn voorlopig nog niet van mij af.’ Als lezer proef je door de toevoeging ‘lachend’ het enthousiasme, waardoor het uitroepteken achterwege kan blijven.

Marleen kan zich helemaal vinden in deze ‘show, don’t tell’ aanpak. Ze vermijdt uitroeptekens zo veel mogelijk, om een geforceerd jubeltoontje te vermijden. Al moet je dan weer oppassen met de woorden die je gebruikt. Als je in plaats van het uitroepteken te vaak het woord ‘enthousiast’ gebruikt, wordt de jubeltoon geen snars minder. “Kijk daarmee uit!”

Naast het jubel-uitroepteken heb je ook nog het boze uitroepteken. Die hebben wij als tekstschrijvers gelukkig zelden nodig, die kunnen we met een gerust hart aan z’n zielige lot overlaten op de boze uithoeken van social media. Het waarschuwings-uitroepteken is daarentegen wél nuttig. Dan is het een snel, fel teken dat onze aandacht opeist om ons ergens voor te behoeden. Precies de bedoeling. 

Suske en Wiske
Dan rest nog de vraag, UITROEPEN IN HOOFDLETTERS, trippeluitroepteken (!!!) of een combinatie van vraag- en uitroepteken, kan dat?! ‘Dat is iets voor Suske en Wiske’, oppert Jeroen. Daar sluit ik me volledig bij aan, Jeroen!

Belangrijker dan onze persoonlijke voorkeur, is de stijl van de opdrachtgever, de lezer en het medium waarvoor je schrijft. Op zoek naar een iemand die schrijft in jouw taal? Bel een Redactieprof.